Fitz Roy ve Torres del Paine dağları
Torres del Paine ve Fitz Roy dağı: Benzer İki Masif, Ama Farklılıklarla Dolu
Bu iki masif farklı jeolojik oluşumlara karşılık gelse ve farklı yerlerde bulunsa da, jeomorfolojik benzerlikleri nedeniyle sıklıkla karıştırıldıkları bir gerçek. Ancak, kökenleri ve bileşimleri çok benzer olmasına rağmen birbirlerinden oldukça farklılar.
Şüphesiz ki dünyanın en güzel yerlerinden biri Patagonya'dır. Buzullar, subantarktik ormanlar, zümrüt renkli göller, şelaleler ve eşsiz kaya oluşumlarıyla herkesi kendine hayran bırakan muhteşem manzaralara sahiptir. Dünyanın sonundaki bu büyüleyici toprak parçası, Şili ve Arjantin tarafından paylaşılmakta. Bu bölge, volkanik faaliyetler ve Patagonya buzulları tarafından şekillenen etkileyici dağları sayesinde, uluslararası alanda trekking başkenti olarak kabul ediliyor.
Bu dağlar arasında, ziyaretçileri büyüleyen ve milyonlarca yıl boyunca meydana gelen karmaşık jeolojik süreçleri içeren jeolojik tarihini anlamamıza olanak tanıyan benzersiz jeomorfolojiye sahip iki görkemli masif göze çarpmakta:
El Chaltén magmatik kompleksi, yani Fitz Roy Dağı (Cerro Chaltén olarak da bilinir) ve Cerro Torre
Paine Masifi, yani Paine Grande, Los Cuernos del Paine, Fortaleza, Escudo, Cerro Almirante Nieto ve ünlü Torres del Paine zirveleri
Fitz Roy dağı-El Chalten-Arjantin
Torres del Paine-Şili
Her ne kadar bu iki masif farklı jeolojik oluşumlara ait olup farklı bölgelerde yer alsalar da, benzer jeomorfolojik özellikleri nedeniyle sıklıkla karıştırılmaktadırlar. Ancak, kökenleri ve bileşimleri çok benzer olmasına rağmen aralarında belirgin farklılıklar bulunmakta.
Fitz Roy Dağı: "Dumanlı Dağ"
Fitz Roy Dağı veya Cerro Chaltén, Arjantin ve Şili sınırında, Güney Patagonya Buz Sahası'nın doğusunda, deniz seviyesinden 3.405 metre yükseklikte yer alan bir dağdır. Bu görkemli dağ, Şili tarafında Bernardo O'Higgins Milli Parkı, Arjantin tarafında ise Los Glaciares Milli Parkı içerisinde yer alıyor.
Efsanevi Patagonya rüzgarlarının sert etkisine maruz kalan bu dağ, adını, Darwin'in Güney Amerika yolculuğunda bindiği ünlü Beagle gemisinin kaptanı Robert Fitz Roy’dan almış. Ancak, yerli halklar tarafından çok eski zamanlardan beri kullanılan orijinal adı Chaltén’dir. Tehuelçe dilinde "dumanlı dağ" anlamına gelen bu isim, zirvesinin sürekli bulutlarla kaplı olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden, yerli halklar için burası bir dağdan çok bir yanardağ olarak görülmüştür.
Paine Masifi: "Gök Mavisi Dağlar"
Paine Sıradağları olarak da bilinen Paine Masifi, Magallanes Bölgesi'nde, Puerto Natales şehrinin 150 km kuzeyinde, Torres del Paine Milli Parkı'nda bulunan küçük ama etkileyici bir dağ grubudur.
Masifin adı, Mapudungun dilindeki "payne" kelimesinden türemiştir ve "gök mavisi" anlamına gelmektedir. Bölgede Mapuche dili konuşulmamış olmasına rağmen, bu adı 1870 civarında bölgeyi keşfeden rehber Santiago Zamora vermiş.
Torres del Paine Milli Parkı-Şili
Ortak Bir Kökene Sahip Farklı Süreçler
Bu iki masif farklı jeolojik oluşumlara karşılık gelse de, kökenleri ve bileşimleri oldukça benzer. Her ikisi de benzer bir jeolojik geçmişe sahip ve bu süreç deniz istilaları, yoğun volkanik aktiviteler ve buzulların günümüz sınırlarını aşarak ilerlediği dönemleri içeren karmaşık olayları kapsamakta.
Şilili paleontolog ve SERNAGEOMIN Paleontoloji ve Biyokronoloji Birimi Başkanı Juan Enrique Bostelmann, bu iki masifin benzerliği hakkında şunları söylüyor:
“Genel bir bakış açısından bakıldığında, aslında ikisi de aynı şeydir. Her ikisi de granitoiddir, her ikisi de volkanik yayın arkasında yer alan intrüzif kayaçlardır ve her ikisi de magmatik kompleksler oluşturur. Yani, tek bir yapıdan değil, birçok farklı bileşenden oluşurlar. Ayrıca, buzul aşınımına maruz kaldıkları için ortaya çıkış ve aşınma süreçleri de benzerdir ve oldukça benzer jeoformlar oluşturmuşlardır. Çok sert kayalar oldukları için çevrelerindeki her şey aşınır, ancak kendileri oldukça dayanıklıdır.”
Fitz Roy dağı manzarası-El Chalten-Arjantin
Jeokimyasal Farklılıklar ve Yaş Farkı
Bu iki intrüzif oluşumun yaşları ve jeokimyasal sinyalleri farklıdır.
Paleontolog Bostelmann bu konuda şöyle açıklıyor:
“El Chaltén magmatik kompleksi –Fitz Roy dağının- da dahil olduğu bu kompleks– Torres del Paine’den biraz daha eskidir. 16,8 milyon yıl yaşındadır. Torres del Paine ise 12,5 milyon yıl yaşındadır. Yani aralarında 4 milyon yıllık bir fark bulunmaktadır.”
Bostelmann, jeokimyasal farklılıkları şu şekilde açıklıyor:
“Torres del Paine, kıtasal kabuğun oldukça zayıf olduğu bir dönemde oluşmuştur. Bu nedenle, magması kabuktan hızlı bir şekilde yükselmiş ve Fitz Roy’a kıyasla daha az kirlenmeye uğramıştır. Fitz Roy ise bir arka kabuk ortamında oluştuğu için, Patagonya batoliti ve volkanik yay ile oldukça benzerdir. Torres del Paine'in jeokimyasal yapısı ise geçişsel olarak tanımlanır ve daha fazla alkali bileşikler içerir.”
Erozyonun Rolü ve Bugünkü Görünümleri
Son olarak, bugün gördüğümüz manzaralar, milyonlarca yıl süren jeolojik süreçlerin ve buzulların şekillendirdiği bir mirastır.
Bostelmann bu süreci şöyle açıklıyor:
“Bu kayaçlar aslında yüzeyin altında oluşmuştur. Eğer biz onları bugün görebiliyorsak, bunun iki nedeni vardır: İlki, bu kayaçlar yükselmiştir. İkincisi ise, üzerlerindeki kayaçlar zamanla aşınarak yok olmuştur.”
Bu nedenle, Fitz Roy dağı tamamen plutonik kayaçlardan oluşurken, Torres del Paine hâlâ deniz kökenli tortul kayaçlarının bazı kalıntılarını barındırmaktadır. Her iki masif de Patagonya'nın sert doğasının şekillendirdiği birer doğa harikasıdır.
Buraya kadar okumuş biri olarak artık fotoğraflardan Fitz Roy ve Torres del Paine dağlarını ayırabilir misiniz?
Selçuk Tanaydın Patagonyadan bildirdi..
01.03.2025
Commenti